Je kinderen loslaten - deel 4 in de serie 'Christelijke opvoeding, een (op)gave’

Als ouders hebben we van onze Hemelse Vader de verantwoordelijkheid gekregen om onze kinderen op te voeden. Tijdens de opvoeding zijn er veel momenten waarop we hen moeten loslaten. Kinderen nemen, naarmate ze ouder worden, steeds meer zelf hun beslissingen. Wij mogen hen - met vallen en opstaan - de ruimte geven om dat te doen. Wanneer we hen loslaten, betekent dat dus niet dat we hen in de steek laten. Het betekent dat we hen aan God teruggeven en niet, als het ware, als ons persoonlijk ‘bezit’ blijven beschouwen. Het ouderschap is in feite een levenslang groeiproces in het leren loslaten.

Wat zegt de Bijbel hierover?
In de Bijbel kunnen we niet heel veel vinden over de manier waarop de Heere God wil dat we met het loslaten van onze kinderen omgaan. Toch biedt Gods Woord ons wel een aantal handreikingen waar we als ouders mee verder kunnen. Zo lezen we in Efeze 6:1-4 de oproep dat kinderen hun ouders behoren te gehoorzamen. Maar ook dat vaders hun kinderen niet mogen verbitteren. Om bij hen geen ergernis op te wekken, zullen we dus soms móéten loslaten. In de Evangeliën kunnen we ook lezen hoe we in vertrouwen onze kinderen in de handen van de Heere mogen leggen. Hij wil als een Herder voor hen zorgen en roept hen op bij Hem te komen (Markus 10:14).
Vanaf het moment dat een kind gaat trouwen ‘zal een man zijn vader en moeder verlaten en zich aan zijn vrouw hechten’ (Genesis 2:24, Efeze 5:31). Ook hierin zit de opdracht verweven dat we onze kinderen zullen moeten loslaten.

Het begint al vroeg
Leren loslaten is misschien wel het moeilijkste onderdeel van de opvoeding. De meeste ouders voelen een enorme verantwoordelijkheid voor hun kinderen en willen het allerbeste voor hen. Het is een uitdaging om je kind steeds meer eigen verantwoordelijkheid te geven. Dit gebeurt al heel vroeg in de opvoeding, misschien zonder dat je er erg in hebt.
De tijd die ikzelf lastig vond, was het begin van de periode waarin ik geen borstvoeding meer gaf. We konden toen onze dochter ‘rustig’ naar mijn ouders brengen, zodat mijn man en ik een dagje weg konden gaan. Enerzijds vond ik dat fijn, maar anderzijds was het ook heel ongemakkelijk -  voortdurend moest ik aan onze dochter denken. In feite kon ik haar maar moeilijk loslaten, hoewel ze in goede handen was.
Vanaf het moment dat er kinderen in ons leven komen, zullen we in ons hart altijd bij hen zijn, waar ze ook heengaan en wat ze ook doen.

Kinder- en tienerjaren
Wanneer peuters de wereld gaan verkennen, slaat de angst je soms om het hart. Ze doen allerlei dingen die niet mogen of kunnen en vaak gaat het maar nét goed. Je kunt ze natuurlijk niet doorlopend in de gaten houden en soms gaat er dan wel eens iets mis. Een goede les in loslaten, want zelfs op die momenten mag je weten dat God jouw kind wél ziet, waar het ook is.
Loslaten klinkt in wezen erg zwaar, want in de meeste gevallen is het gewoon een kwestie van ‘doen’. Wanneer je kind gaat lopen, leert zwemmen of fietsen, laat je het steeds meer los zodat het goed kan oefenen en zelfstandiger wordt. Gaandeweg zal het steeds meer leren en onafhankelijker worden. Een heel natuurlijk proces dat bij het leven hoort. Een kind dat altijd naar de basisschool werd gebracht, zal niet zo makkelijk alleen naar de middelbare school durven fietsen. Om iets goed te kunnen leren, moet je het ervaren en doen, en daar dus de ruimte voor krijgen. Ouders kweken bij hun kind zelfvertrouwen en verantwoordelijkheidsgevoel door het stukje bij beetje los te laten.
De tienerleeftijd is misschien wel de moeilijkste periode om het fysieke loslaten echt te leren. Tieners zijn vaak langer van huis of komen (te) laat thuis en je weet gewoon niet altijd waar ze zijn en wat ze doen. Aan de ene kant is dit goed en leert het kind zelfstandigheid en verantwoordelijkheid, maar het kan tegelijkertijd stress en onzekerheid opleveren voor de ouders. Wanneer jouw tieners in aanraking komen met verkeerde vrienden, drugs, alcohol of andere dingen waar je als opvoeders liever niet mee geconfronteerd wilt worden, kan het je zelfs slapeloze nachten bezorgen. En al doen ze verder geen ‘rare’ dingen… dan nog kunnen ze soms voor situaties kiezen die je als ouder moeilijk en spannend vindt. Toch heeft het kind het recht om zich te ontwikkelen en zijn eigen keuzes te maken.

Persoonlijke ervaring
Zelf hebben wij een moeilijke les in loslaten geleerd toen onze oudste dochter op twintigjarige leeftijd alleen naar Amerika ging. Zij wilde heel graag een vriend opzoeken die ze via het internet had leren kennen. Tegen ons advies in om haar goede vriendin mee te nemen, wilde ze per se alléén het avontuur aangaan. Ze vloog de oceaan over en sloeg dus letterlijk haar vleugels uit.
Uiteindelijk is het niets geworden tussen haar en die jongeman, maar wat vonden we dit als ouders een bijzonder zware tijd. Naderhand hebben er gelukkig nog intensief over kunnen spreken en hebben we hier als gezin veel van geleerd. Gelukkig hebben we tijdens deze jaren altijd geprobeerd haar mening te respecteren en in gesprek te blijven. Het laatste wat we wilden was onenigheid. We zijn blij dat onze Hemelse Vader haar niet heeft losgelaten en met haar én met ons is meegegaan op deze leerzame ‘reis’.

Opvoeden is loslaten
Sinds enkele jaren zijn onze kinderen allemaal volwassen en inmiddels het huis uit. Het ‘echte’ loslaten is hiermee voor ons begonnen. Ze hebben een levenspartner gevonden, een huis en een baan en wij zijn zelfs al grootouders geworden. Nu zijn we niet meer dagelijks bij hun keuzes betrokken en dat hoeft ook niet (Genesis 2:24). Dit betekent natuurlijk dat wij als ouders ook niet meer verantwoordelijk zijn voor die keuzes, al zal menig ouder toegeven dat volledig loslaten van een kind nooit helemaal lukt.

Iedere leeftijdsfase brengt nieuwe momenten van loslaten met zich mee. Het is niet eenvoudig om te bepalen wanneer je dit wél moet doen of op welke momenten je nog even de touwtjes in handen wilt houden. Het is bemoedigend te weten dat we dit altijd in afhankelijkheid van onze Hemelse Vader mogen doen. Laten we erop letten hierbij niet te angstig of te krampachtig te zijn. Als je beseft dat het vooral je eigen angst of bezorgdheid is die je parten speelt, wordt het tijd om het kind meer en meer los te laten.
Ze zullen altijd behoefte blijven houden aan onze liefde, goedkeuring, bewondering en ons respect. En zeker aan onze emotionele en geestelijke steun. Laten wij vooral onophoudelijk blijven bidden om Gods nabijheid voor heel hun leven.

Tot slot een leerzame les uit Gods Woord over de gelijkenis van de verloren zoon (Lukas 15:11-32). De jongste zoon vraagt zijn vader om zijn deel van de erfenis en trekt de wijde wereld in. Deze vader heeft zijn zoon volkomen losgelaten, maar blijft toch voortdurend naar hem uitkijken. Hoewel deze jongen er een enorme puinhoop van heeft gemaakt, ontvangt de vader zijn zoon uiteindelijk met open armen. Laten wij zó omgaan met onze kinderen. Wat ze ook doen in hun leven en waar ze ook heengaan… we mogen altijd op ze wachten en hen liefdevol omarmen. Onze Hemelse Vader waakt over ons en onze kinderen, en wij mogen hen én onszelf aan Hem overgeven.

Dit artikel is onlangs verschenen in 'Het Zoeklicht' nr. 8 - 2023 en is een bijdrage die ik voor dit blad mocht schrijven.

Serie ‘Christelijke opvoeding, een (op)gave’
Je kind leren de Here te kennen en lief te hebben (1)
Bijbellezen en bidden met je kinderen (2)
Omgang met (sociale) media in het gezin (3)
Je kinderen loslaten (4)