Bijbellezen en bidden met je kinderen - deel 2 in de serie 'Christelijke opvoeding, een (op)gave’

In het vorige deel van deze serie hebben we kunnen lezen hoe belangrijk het is om als ouders je kinderen al jong bij de Heere te brengen, zodat ze Hem kunnen leren kennen. Maar dat zullen ze pas écht doen wanneer ze Zijn Woord zullen horen, begrijpen Wie Hij is en hoe Hij bij hun levens betrokken wil zijn.

Voorlezen uit een kinderbijbel
Nu zal het voor veel ouders die hun kinderen christelijk willen opvoeden min of meer vanzelfsprekend zijn dat er, al dan niet aan tafel, uit een peuter- of kleuterbijbel wordt voorgelezen. Het is een prachtige manier om kinderen vertrouwd te maken met het lezen van de Bijbel. Hoewel er niets mis is met het voorlezen uit een (betrouwbare) kinderbijbel, is het wel spijtig dat veelal de bekende Bijbelverhalen uitgekozen worden en minder bekende gedeelten niet of nauwelijks aan de orde komen. Hoe belangrijk het voorlezen ook is, op enig moment komt er een dag dat je als ouders je kinderen moet gaan aanmoedigen om zelf de héle Bijbel te gaan lezen.

Je kinderen zélf leren Bijbellezen
Ook wij lazen, toen de kinderen nog klein waren, een kinderbijbel met aansprekende illustraties, passend bij de leeftijd van het jongste kind. Toch wilden we na verloop van tijd meer verdieping aanbrengen in het Bijbellezen. Toen onze jongste telg inmiddels redelijk kon lezen, zijn we als gezin echt sámen de Bijbel gaan lezen.
Na de avondmaaltijd startte mijn man vaak met het betreffende gedeelte en vervolgens lazen de kinderen - om en om - een of twee verzen hardop. Ieder kind had een eigen Bijbel in een niet al te moeilijke vertaling. Het voordeel hiervan was dat de kinderen hun aandacht er goed bijhielden en probeerden te begrijpen wat ze lazen. En wanneer ze een vers niet (helemaal) begrepen, konden we direct uitleggen wat er bedoeld werd. Als ouders sloten we het gedeelte dan weer af. Na afloop stelden wij vragen om te kijken of ze er wat van opgestoken hadden en probeerden we het praktisch te maken. Veelal kwamen ze ook zelf met vragen en kwamen er mooie gesprekken op gang.

Met enige weemoed denk ik soms terug aan die heerlijke tijd dat we samen op deze manier de Bijbel lazen. Ik kon er bijzonder van genieten wanneer de kinderen enthousiast meededen, hoewel dat de ene dag natuurlijk beter ging dan de andere. Al waren het soms drukke momenten, toch lukte het regelmatig om hier tijd voor vrij te maken. Als gezin gingen we op deze manier de hele Bijbel door en probeerden zoveel mogelijk te variëren tussen het Oude en Nieuwe Testament. Regelmatig pakten we 'Het Leven' erbij om bepaalde onderwerpen extra te kunnen toelichten. Wanneer twee of meer kinderen niet aanwezig waren, gingen we niet verder met het Bijbelboek waar we gebleven waren, maar lazen we een Psalm. Op deze manier raakten ze niet te veel de draad kwijt van het gedeelte waar we ons in verdiepten.

Nu is bovenstaande manier natuurlijk maar een voorbeeld van Bijbellezen met het gezin. Er zijn vele andere manieren te bedenken die je zou kunnen toepassen, zodat de kinderen het verhaal onthouden en meenemen voor de rest van hun leven (Psalm 119:11). Je moet hierin creatief proberen te zijn en zoeken naar wat het beste past in je eigen omstandigheden. Het is belangrijk om jezelf kort voor te bereiden op het gedeelte dat je met de kinderen wilt bespreken, al is het natuurlijk ook niet erg als je ze niet gelijk antwoord kunt geven op hun vragen. Je kunt er eventueel een volgende keer op terugkomen.

Je kinderen leren bidden
Naast het leren Bijbellezen is het kostbaar om je kinderen te leren bidden. 'Heere, leer ons bidden,' (Lucas 11:1) geldt ook voor kinderen, want bidden is voor ieder mens een leerproces. Hoewel dit misschien eenvoudig kan beginnen met liedjes bij het naar bed gaan of korte kindergebeden aan tafel, is het toch de bedoeling dat kinderen leren wat bidden betekent en hoe je hier vorm aan geeft. Een kind zal haarscherp aanvoelen welke plaats het gebed inneemt binnen het gezin. Is het slechts een uiterlijke vorm of geeft het ook werkelijk houvast?
Zodra een kind leert praten, kan het al op z’n eigen manier hardop gaan bidden. Dat begint met een eenvoudig gebed, in de taal van het kind zelf. Al vrij snel kan het dus ook leren ‘met eigen woorden’ te bidden en te danken.
Het geeft rust om voor het bidden een vast moment te reserveren. Op deze manier krijgt het gebed een vertrouwde plek in het jonge leven. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je op andere momenten niet met hen zou kunnen bidden.
Het is belangrijk dat een kind al vroeg leert hardop te bidden, ook als daar anderen bij zijn. Dat zal het voor hem of haar gemakkelijker maken bij het ouder worden. We moeten wel in het achterhoofd houden dat we kinderen nooit hiertoe moeten dwingen.

Een aantal praktische tips

• Bidden kan op veel manieren, maar een aantal dingen zijn belangrijk.
• Houd vaste tijden aan voor het gebed, bijvoorbeeld rond de maaltijden, en neem er rustig de tijd voor.
• Laat de kinderen zo jong mogelijk meebidden, in eigen woorden en op hun eigen niveau.
• Richt je op de belevingswereld van het kind: gezin, school, familie of buurt. Houd het bij het leven van alledag (Lucas 18:1).
• Vertel de kinderen dat God altijd luistert als ze met Hem praten (Matteüs 6:8).
• Laat het kind meedenken waarvoor er gebeden kan worden. Alleen al de vraag: ‘Waarvoor kunnen we samen danken en bidden?’ kan genoeg zijn.
• Leer hen dat bidden meer is dan vragen. Het is ook danken, loven, prijzen, om vergeving vragen, vertellen waar je mee zit, voorbede voor anderen en voor de wereld.
• Zing met elkaar, want zingen is tweemaal bidden.
• Laat het kind in zijn waarde en voorkom een lacherige sfeer als het op een komische manier bidt. Als het uitgelachen wordt, zal het een volgende keer niet meer zo spontaan willen bidden.
• Neem voor elke kind de tijd voor een persoonlijk moment van gebed met hem of haar alleen. Probeer dit zo lang mogelijk vol te houden, juist als ze ouder worden. En wijs hen erop dat het heel belangrijk is dat ze dit zelf ook blijven doen in hun leven.

Als we kinderen leren bidden, is het belangrijk dat ons eigen gebedsleven eerlijk en oprecht is. Kinderen voelen feilloos aan of jouw gebedsleven waardevol voor je is. Gebeden van kinderen zijn voor God net zo belangrijk als de gebeden van volwassenen. En ze zijn zeker zo krachtig!

Neem er als ouders en opvoeders de tijd voor om kinderen liefde bij te brengen voor het lezen van de Bijbel en hen te wijzen op het belang van het gebed. En wat er ook gebeuren zal met onze kinderen, laten we vooral zelf voor hen blijven bidden. Bidden is de krachtigste manier om voor hen te zorgen!

Dit artikel is onlangs verschenen in 'Het Zoeklicht' nr. 4 - 2023 en is een bijdrage die ik voor dit blad mocht schrijven.

Serie ‘Christelijke opvoeding, een (op)gave’
Je kind leren de Here te kennen en lief te hebben (1)
Bijbellezen en bidden met je kinderen (2)
Omgang met (sociale) media in het gezin (3)
Je kinderen loslaten (4)