Zelfaanvaarding (deel 2 - slot)

‘Met alle vragen over jezelf hoef je niet meer bezig te zijn, want die zijn niet de basis waarop jij aanvaard wordt. In plaats daarvan mag je heerlijk rusten in Gods aanvaarding en vandaaruit vruchtdragen, zodat Hij uiteindelijk alle eer krijgt.’

Met deze woorden sloot ik het eerste deel over het onderwerp ‘zelfaanvaarding’ af. Wellicht ben je het helemaal met bovenstaande zinnen eens, maar vraag je je tegelijkertijd af hoe je minder gericht kunt zijn op jezelf, en kunt rusten in Gods aanvaarding en uiteindelijk in zelfaanvaarding.

Gods onvoorwaardelijke liefde
Zoals we in het vorige deel ontdekt hebben, kunnen er veel verwachtingen van jezelf - of van de wereld om je heen - zijn die een negatief zelfbeeld kunnen veroorzaken. Ook satan doet hier, op zijn listige manier, soms nog een schepje bovenop. Hij wil je laten geloven dat het negatieve beeld dat je van jezelf hebt klopt. En hij hoopt dat je je daardoor ongelukkig en ellendig gaat voelen. Wanneer je net als ik (te) perfectionistisch bent, ben je vaak gericht op tekortkomingen van jezelf en soms ook op die van anderen.

Wanneer je een negatief zelfbeeld hebt, kan het zijn dat je bij alles wat je doet twijfelt aan je eigenwaarde - zelfs in relaties. Het is daarom heerlijk om te weten dat God geen voorwaarden stelt om ons lief te hebben of te aanvaarden. Hij heeft ons niet lief omdat we in onszelf veel waard zijn. Het gaat Hem uiteindelijk niet om onze kwaliteiten, gaven of talenten. Hij heeft ons lief, ómdat Hij ons liefheeft! Hij houdt van ons - het gaat om Zijn onveranderlijke en onvoorwaardelijke liefde (Romeinen 8:38-39). Hoewel dit ons verstand te boven gaat, mogen we dit aanvaarden en ons erover verwonderen, elke dag opnieuw. Zijn liefde voor ons… én te mogen weten dat wij ‘in Christus’ aanvaard en geliefd zijn, is de basis voor zelfaanvaarding.

Bijbelse boodschap
In veel Bijbelteksten is Gods Woord er duidelijk over: het gaat er niet in de eerste plaats om jezelf te aanvaarden, maar om jezelf tot God te bekeren en in Hem te geloven (Johannes 3:16). Het gaat erom Zijn liefde te beantwoorden door in geloof Zijn Zoon Jezus Christus als je Heiland en Verlosser aan te nemen (Romeinen 10:9). We mogen ‘in Christus’ zijn en rusten in Gods aanvaarding. Dit houdt automatisch ook in dat je niet jezelf en je eigen idealen op de eerste plaats zet, maar God en Zijn Woord. In feite sterf je aan jezelf - je verliest je eigen leven - om daarna weer als een vernieuwd mens op te staan. Steeds weer wil Hij ons vernieuwen en kracht geven (2 Korinthe 5:17). Wie zijn leven verliezen zal in Christus, zal het behouden (Lukas 9:24). Galaten 2:20 zegt het zo: ‘… en niet meer ik leef, maar Christus leeft in mij.’

Jezelf compleet wegcijferen?
Zelfaanvaarding heeft, naast het feit dat God ons aanvaardt en liefheeft, in zekere zin ook te maken met liefde voor jezelf. Sommige mensen hebben zo’n negatief zelfbeeld dat ze helemaal geen positieve kanten meer zien. Soms haten ze zelfs (bepaalde dingen van) zichzelf. De Bijbel zegt dat ‘van jezelf houden’ niet verkeerd of zondig is. Het grootste gebod luidt zelfs: ‘U zult de Heere, uw God, liefhebben met heel uw hart, … en uw naaste als uzelf (Lukas 10:27).’ Het gaat er niet om dat het van jezelf houden een doel op zich is, waar we naar zouden moeten streven. Dat is niet wat hier bedoeld wordt. In Gods Woord wordt verondersteld dat er liefde tot jezelf aanwezig is. Efeze 5:29a luidt: ‘Want niemand heeft ooit zijn eigen vlees gehaat.’ Je mag dus houden van jezelf, net zoveel als je van je naaste houdt. Jezelf liefhebben houdt dan ook in dat je jezelf aanvaardt zoals God je geschapen heeft, ook met een lichaam dat er misschien niet zo uitziet als je graag zou willen.

Zelfaanvaarding is een proces
Wanneer we onszelf aanvaarden zoals we zijn, betekent dat niet dat je alles van jezelf dan maar goed vindt omdat je christen bent. Er zijn waarschijnlijk dingen waar je mee blijft worstelen omdat je bijvoorbeeld iets niet kunt of wanneer iets niet lukt zoals je graag zou willen. Bovendien lezen we nergens in de Bijbel dat zonden goedgepraat worden. Zelfaanvaarding betekent ook niet dat je niet meer nadenkt over jezelf en als het ware op de automatische piloot door het leven gaat. Het blijft belangrijk om jezelf aan te sturen, kritisch te zijn en niet zomaar te doen wat er bij je opkomt. Wat een voorrecht dat we Gods Heilige Geest hebben ontvangen om hier in alle wijsheid goed mee om te kunnen gaan. Genade en vergeving kunnen bovendien helpen onszelf - met alle tekortkomingen - te accepteren omdat we weten dat God ons aanziet in Zijn geliefde Zoon. We zijn en blijven voor altijd Zijn geliefde kinderen!

Praktische stappen
Gaandeweg het proces van zelfaanvaarding mogen we de Heere bidden of Hij ons wil behoeden voor misstappen en fouten. Wanneer we Gods leiding (blijven) zoeken en Hem bidden om hulp, kracht en wijsheid, wil Hij ons dat geven (Jakobus 1:5). Daarnaast mogen we Gods Woord keer op keer onderzoeken en bestuderen om meer te leren en begrijpen van Zijn beloften.
Ook andere christenen kunnen ons helpen in deze zoektocht. We mogen een beroep doen op betrouwbare broeders en zusters in onze omgeving die eerlijk durven te zijn en ons kunnen aansporen en bemoedigen, en zo elkaar oproepen tot geloof en vertrouwen in Gods liefde. We kunnen elkaar vragen: ‘Meet je jezelf aan de waarden van de wereld of vertrouw je jezelf toe aan de overvloedige liefde van onze Heere Jezus Christus?’

Vrucht van zelfaanvaarding
Naast innerlijke rust levert zelfaanvaarding ons vreugde en vrede ‘in Christus’ op. We mogen - dankzij Zijn liefde - leven naar Zijn roeping zonder angst of onzekerheid over onszelf. Wanneer we God vragen om leiding, zullen we een dieper vertrouwen op God ontwikkelen en zal Zijn plan voor ons leven meer en meer duidelijk worden zonder dat we ons steeds hoeven af te vragen of we het wel goed doen en of we wel goed genoeg zijn.
Wanneer we begrijpen en inzien wat God allemaal voor ons heeft gedaan, mogen we vandaaruit aan de slag gaan en ons leven voor Hem inzetten.
God heeft goede werken voor ons voorbereid (Efeze 2:10), maar niet als voorwaarde om door Hem aanvaard te kunnen worden en tot zelfaanvaarding te komen. Het is precies andersom: omdat we door God aanvaard zijn, mogen we ook onszelf aanvaarden en in geloof de werken aanpakken die Hij voor ons heeft voorbereid. Zelfaanvaarding is dus niet het doel van ons leven, maar een bijkomstig resultaat van het feit dat God ons liefheeft in Christus. Uiteindelijk is het bedoeld om te leven tot Zíjn eer en gaat het niet om eigen eer of verdienste.

Bemoediging
We lezen in Psalm 8 dat God de mens ‘gemaakt’, gekroond en geroepen heeft. We hebben een ‘Maker’ en zijn niet zomaar toevallig ontstaan. Hij heeft ons gewild! Hij heeft de mens bewust geschapen naar Zijn beeld en Zijn gelijkenis. Hij gaf de mens het vermogen om te spreken, gedachten te vormen, emoties te hebben en een wil, net zoals zijn Maker. En omdat Hij de mens met zoveel eigenschappen van Zichzelf begenadigd heeft, gaf Hij hem de mogelijkheid om met Hem een relatie te kunnen hebben en de opdracht om over Zijn schepping te heersen. Hierin ligt de waarde van de mens, ook als dat bij ons soms heel anders voelt.
…wat is dan de sterveling, dat U aan hem denkt, en de mensenzoon, dat U naar hem omziet? Toch hebt U hem weinig minder gemaakt dan de engelen en hem met eer en glorie gekroond. U doet hem heersen over de werken van Uw handen, U hebt alles onder zijn voeten gelegd… (Psalm 8:5-7).

God geeft alles op Zijn tijd en Hij bewerkt in ons wat nodig is om voorbereid te worden op de dingen die voor ons liggen. Dankzij Hem zijn wij volmaakt geworden (Kolossenzen 2:10a). Wat een heerlijke zekerheid. Laat ons ware zelfbeeld het beeld van Christus zijn dat op onze ziel is afgedrukt!

Enkele passages in dit artikel zijn ontleend aan het boekje ‘Zelfaanvaarding’ van Jef De Vriese. Als dit onderwerp werkelijk een moeilijk punt is in je leven, kun je misschien dit boekje eens lezen om je verder te verdiepen in dit onderwerp.

Dit artikel is onlangs verschenen in 'Het Zoeklicht' nr. 12 - 2025 en is een bijdrage die ik voor dit blad mocht schrijven.