Bidden voor en met kinderen (1) - Hoe leren kinderen bidden?

Onlangs mocht ik (voor het eerst) op een avond spreken in een gemeente voor een groep vrouwen over het thema 'Christelijk Opvoeden'. Het was een bemoedigende en waardevolle avond en tijdens de voorbereiding realiseerde ik mij steeds hoe belangrijk het gebed is. Voor mijzelf, voor wijsheid in de voorbereiding, maar met name ook in de opvoeding van je kinderen. Het gebed is een van de belangrijkste pijlers in de christelijke opvoeding.

De komende weken wil ik daarom op dit weblog aandacht besteden aan het gebed en dan met name het gebed vóór en mét je kinderen. Sommige artikelen zal ik zelf schrijven, andere heb in overgenomen van bestaande websites (met bronvermelding).

Ik hoop dat ik jullie als ouders of kinderwerkers er mee mag bemoedigen. 

Deze keer deel 1: - Hoe kinderen leren bidden -

'Heer, leer ons bidden' (Lucas 11:1): dat geldt ook voor kinderen. Ook voor kinderen is bidden een leerproces.

Wanneer begint dat leerproces? Al voor de geboorte kun je bidden vóór je kind. En als het pasgeboren kind in de wieg ligt, mogen we het bij de Here God brengen. Bidden met kinderen begint dus met bidden voor kinderen.

Zeker als het kind enkele jaren oud is, is het een goede gewoonte om daarvoor een vast moment te reserveren. Op deze manier krijgt het gebed een vaste plek in het jonge leven.

In de peuterleeftijd hoort het bidden rondom de maaltijden en het slapen gaan voor het kind zelf tot de gezinsrituelen. Deze rituelen geven een vast patroon aan en bezorgen het kind een gevoel van veiligheid en geborgenheid. Ook zal het kind aanvoelen welke plaats het gebed in het gezin inneemt: is het slechts een vorm of is het een krachtbron in het leven van het gezin?

Zodra het kind leert praten kan het op zijn of haar eigen manier gaan bidden. Dat begint met een eenvoudig kindergebed, in de taal van het kind zelf: "Ik ga slapen, ik ben moe. 'k Sluit mijn beide oogjes toe". Vrij snel daarna kan het kind ook leren in eigen woorden te bidden en te danken.

Het is van groot belang dat het kind al vroeg leert hardop te bidden, ook als daar anderen bij zijn. Als een kind dat in zijn jonge jaren leert, zal het dat ook veel makkelijker doen bij het ouder en volwassen worden. Maar dwing kinderen hierbij nergens toe.

Globaal ziet het leerproces van het jonge kind tot het oudere kind er als volgt uit:

• Ouder zingt voor het kind een gebedsliedje.
• Ouder en kind zingen samen een gebedsliedje.
• Ouder bidt hardop voor het kind een bestaand gebed.
• Ouder en kind bidden samen een bestaand gebed.
• Ouder bidt hardop voor het kind voor de dagelijkse dingen.
• Ouder en kind bidden samen hardop om de beurt een zinnetje voor de dagelijkse dingen en over wat hen bezig houdt.
• Dit 'wisselgebed' (een variant op kringgebed) kun je jarenlang volhouden.
• Het kind bidt alleen hardop of in stilte.

Praktische tips

De volgende praktische tips kunnen wellicht nog op weg helpen:

• Zorg voor vaste tijden om samen met de kinderen te bidden, bijvoorbeeld rondom de maaltijden. Neem er ook rustig de tijd voor.
• Lees voordat je gaat bidden uit de Bijbel, een dagboekje of de kinderbijbel.
  Praat door over hetgeen gelezen is, ook over de vraag wat het voor ons persoonlijk leven betekent, en betrek het in het gebed.
• Laat het kind meedenken waarvoor er gebeden kan worden.
  Alleen al de vraag "Waarvoor kunnen we samen danken en bidden?" kan wonderen doen.
  Laat de kinderen zo vroeg mogelijk meebidden, in eigen woorden en op hun eigen niveau.
• Neem voor elke kind afzonderlijk de tijd om voor een moment van gebed met hem of haar alleen te zijn. En houd dit zo lang mogelijk vol, ook als ze ouder worden.
  Leer hen vervolgens dit alleen te doen, als je als volwassene er niet meer bij kunt zijn.
• Leer de kinderen dat bidden meer is dan vragen.
  Het is ook danken, loven, prijzen, om vergeving vragen, vertellen waar je mee zit, voorbede voor anderen en voor de wereld.
• Gebruik voor de voorbede een gebedsmap of een gebedskalender.
  Dat kan helpen om in de voorbede te variëren. Het kan met een kartonnen gebedstelefoon of prikbord met voorbedekaartjes daarop.
• Bid met regelmaat samen het Onze Vader, eventueel ook als afsluiting van de vrije gebeden.
• Ga zingen, want zingen is tweemaal bidden.
• Leer het kind een goede gebedshouding aan.We bidden tot een heilig God, die ook onze Vader is. Je bidt dus niet onderuit gezakt op je stoel, maar rechtop. Je gaat zo zitten dat je je goed kunt concentreren.
• Stimuleer het bidden in een goede sfeer. Ruzies kunnen beter eerst worden uitgepraat voordat je gaat bidden. En misbruik als volwassene het gebed niet om je kinderen op de vingers te tikken over het een of ander.
  Het gebed is geen middel om preekjes te houden of iemand de les te lezen.
• Laat het kind in zijn waarde en voorkom een lacherige sfeer als het kind de dingen wat krom zegt of op een komische manier bidt.
  Als het kind uitgelachen wordt zal het de volgende keer niet meer zo spontaan willen bidden.
  
  Heer Jezus, leer ons bidden, een prachtige uitdaging! En om nooit te vergeten: gebeden van kinderen zijn voor God net zo belangrijk als de gebeden van volwassenen. En ze zijn zeker zo krachtig!

Om verder te lezen of te ontdekken:

1. de EO heeft in 2013 een app uitgebracht - de Samen Geloven-app- die het Bijbellezen voor kinderen tussen de 4 en 14 jaar interactief maakt. Met behulp van stellingen, een quiz, filmpjes, zingen of een opdracht wordt de Bijbel dichterbij gebracht. Te downloaden via de App Store van de EO of via EO.nl/samengeloven

2. Stormie Omartian schreef enkele goede boeken over het bidden van en voor kinderen. Ik noem hier haar boek 'Kracht van een biddend kind'.

Iets over de inhoud van haar boek: "God wil graag met je praten. Hij vindt het fijn als jij elke dag aan Hem vertelt wat je bezighoudt; over je vrienden en familie, de dingen waarover je bezorgd bent.  Bidden is eigenlijk net zo eenvoudig als praten met een vriend of vriendin. Als je zo met God gaat praten, zul je ontdekken dat Hij de beste Vriend is die je kunt hebben. In de Bijbel belooft Hij dat...

Hij er altijd voor je is en altijd bij je is.

Hij naar je luistert, als jij met Hem praat.

Hij je troost, als je verdriet hebt of bang bent.

Hij je wil helpen om het goede te doen."

Bron: Bidden is een weg - Jan Minderhoud