Hoe ga jij ermee om wanneer je kritiek krijgt?

‘Luister altijd naar eerlijke kritiek. Is de kritiek terecht, dan helpt het je.
Is de kritiek onterecht dan kun je de ander helpen.’
Aiden W. Tozer

Het overkomt iedereen weleens. Je bent je van geen kwaad bewust en ineens krijg je kritiek van iemand uit je omgeving. Persoonlijk vind ik het best wel eens lastig om hier goed mee om te gaan. Zeker als die kritiek geuit wordt door iemand die je na aan het hart ligt. Je bent in eerste instantie in een soort shock en weet niet zo goed wat je moet zeggen. Je ontkent het vaak (alleen al in je gedachten) en je voelt je te trots om direct toe te geven. Je kunt het zelfs als bedreigend ervaren of als een aanval en vervolgens denk je algauw dat die persoon je niet mag.

Maar is dit wel de juiste houding om met kritiek om te gaan? Ben ik wel bereid in gesprek te gaan - dingen aan te nemen en eventueel te veranderen of te verbeteren?

De Bijbelse weg voor het omgaan met kritiek is dat iemand je eerlijk, onder vier ogen, aanspreekt op je zonden of tekortkomingen (Mattheüs 18:15). Anderzijds is dit ook de juiste manier om aangesproken te wórden op je fouten.

Wanneer de persoon zijn of haar kritiek heeft uitgesproken, is het belangrijk om bij het ontvangen daarvan te vragen naar verduidelijking en te checken of je de informatie goed begrijpt. Zo voorkom je dat je onnodig boos reageert en kom je samen dieper tot de kern van het probleem. Rustig luisteren naar de argumenten, terugkoppelen wat je hebt begrepen en vragen hoe je bepaalde zaken anders zou kunnen aanpakken, is vaak de beste manier om op een positieve wijze te reageren op kritiek.

‘Een mens moet zich nooit schamen om te bekennen dat hij ongelijk had.
Daarmee zegt hij slechts in andere woorden dat hij vandaag wijzer is dan hij gisteren was.’
Alexander Pope

Het komt helaas regelmatig voor dat kritiek niet wordt geuit, onder het mom van ‘bedekken met de mantel der liefde’. Er zijn gevallen waar dit absoluut de beste oplossing is, maar het kan uiteindelijk ook funest zijn voor jouzelf. Wanneer je er namelijk samen niet over praat, kan het een eigen leven gaan leiden en is de kans groot dat het probleem later nog eens in alle hevigheid terugkomt. Het is beter om problemen te bespreken en, indien nodig, fouten te belijden. Daarnaast kan iemand door het opsparen van kritiekpunten de situatie verergeren waardoor we - over en weer - de kans lopen dingen te zeggen waar we later spijt van krijgen.

Als je openstaat voor eerlijke kritiek zal dat je verder kunnen helpen. Het kan je namelijk behoeden voor (grote) fouten en zonden. Het zou niet goed zijn als we nooit gecorrigeerd zouden worden door anderen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat het ontvangen van terechte, opbouwende kritiek een zegen kan zijn, hoe raar dit ook klinkt.

Ten slotte, broeders, verblijd u, laat u terechtbrengen, laat u aansporen, wees eensgezind, leef in vrede. En de God van de liefde en de vrede zal met u zijn (2 Korinthe 13:11).

Dit artikel is onlangs verschenen in 'Het Zoeklicht' nr. 7 - 2023 en is een bijdrage die ik voor dit blad mocht schrijven.