'Gaan jullie nu alweer naar huis?'

'Gaan jullie nu alweer naar huis?' of 'Blijven jullie geen koffiedrinken?' zijn vragen die wij samen vaak gehoord hebben. Tijdens een verjaardagsfeestje bijvoorbeeld of na afloop van een (lange) kerkdienst. Elke keer is het weer moeilijk en heb je het gevoel dat je iets uit moet leggen...

High Sensitive Person

Zoals sommige mensen intelligenter zijn dan anderen, zo zijn sommige mensen gevoeliger dan anderen. Een HSP, Highly Sensitive Person oftewel hooggevoelig persoon, is iemand die gevoeliger is voor indrukken en subtieler nuances waarneemt dan gemiddeld. HSP’s zijn overigens niet 'ziek' en hoeven niet genezen te worden. Het is eenvoudig zo dat ze gevoeliger zijn dan de gemiddelde mens. 15-20% van de bevolking heeft hier in meer of minder mate last (en soms ook gemak) van. 

Kenmerken

Een aantal jaren geleden is mijn man erachter gekomen dat hij hooggevoelig is. Er stond een test in een tijdschrift en tot zijn verbazing bleken bijna alle kenmerken van een HSP op hem van toepassing te zijn. Hij is zich er meer in gaan verdiepen en heeft er diverse boeken over gelezen. Er ging een wereld voor hem open omdat dit veel van zijn gevoelens verklaarde waar hij zijn leven lang al mee worstelde. Graag deel ik een aantal kenmerken waarvan ik er ook bij mijn man veel terugzie. Hooggevoelige personen:

• nemen gedetailleerder, subtieler en intenser waar;
• ervaren, reflecteren en voelen diep en intensief;
• hebben afkeer van specifieke indringende prikkels;
• worden geprikkeld door dingen die anderen niet schijnen op te merken;
• raken sneller verzadigd door (bepaalde) prikkels;
• vinden het prettig en hebben het nodig om tijd alleen door te brengen;
• hebben rechtvaardigheid en respect hoog in hun vaandel staan;
• zijn vaak plichtsgetrouw en anticiperend op de behoeften van anderen;
• hebben relatief meer last van spanning, stress en fysieke klachten zoals hoofdpijn, maag/darmklachten en huidirritaties en allergieën;
• hebben last van stemmingswisselingen en sterke emoties;
• lopen groter risico op depressiviteit, chronische vermoeidheid en verslavingen;

Nadelen

Extra activiteiten zoals feestjes, verjaardagen, uitjes, vergaderingen, kerkdiensten of 'spontaan' bezoek in de avonduren dat ineens op de stoep staat, zijn voor hem altijd extra vermoeiend. Wat ook altijd erg veel prikkels geeft, zijn ruimtes waar veel achtergrondgeluid is en veel geroezemoes. Na nog geen uur zit het hoofd van mijn man helemaal 'vol' zoals hij dit noemt en heeft hij daarna zeker een paar uur nodig om bij te komen. Vaak tolt zijn hoofd zelfs nog helemaal als hij in bed ligt. Ook ligt hij vaak 's nachts of vroeg in de morgen wakker omdat er van alles door zijn hoofd gaat. Hier wordt hij vaak moe en prikkelbaar van. Niet echt prettig dus. 

Onbegrip

De reden waarom ik met name de 'beperkingen' opnoem, is omdat ik - vooral de laatste tijd - vaak mensen tegenkom die er moeite mee hebben dat mijn man een HSP is. Mensen verbazen zich soms dat hij naast zijn pittige baan (waar hij 25 ballen in de lucht moet houden) 's avonds het liefst thuisblijft en geen 'ruimte' in zijn hoofd heeft om opnieuw onder (veel) mensen te zijn.

In het verleden heeft hij overigens vaak geprobeerd er dingen naast te doen en heeft hij zich onder andere ingezet voor de gemeente. Hij ging vaak een paar avonden in de week weg voor een bezoek of vergadering maar elke keer bleek het toch weer te veel voor hem te zijn en moest hij zijn ambt of taak na verloop van tijd toch weer neerleggen. Sinds een paar jaar kiest hij er bewust voor om geen extra taken op zijn schouders te nemen. Het is niet altijd makkelijk om deze keuze te moeten maken maar uiteindelijk is het wel beter voor zijn gezondheid. Zijn werk, ons huwelijk en ons gezin zijn op dit moment genoeg voor hem.

Hoofd leegmaken

Gelukkig heeft hij met hardlopen een goede manier gevonden om zijn hoofd leeg te maken. Een uurtje lopen doet echt wonderen! Het is dan ook niet vreemd dat hij opnieuw voor een marathon aan het trainen is. Althans... voor ons is dat niet vreemd. Maar veel mensen begrijpen hier dus niets van. Als hij overdag druk is voor zijn werk en moe thuiskomt, hoe kan hij dan 's avonds nog einden gaan hardlopen? Heeft hij daar dan wel energie voor?

Tja, dat is het 'm juist. Zijn geest is moe, zijn lichaam niet altijd. Juist door te gaan rennen, wordt zijn hoofd heel langzaam leger en leger. Uiteindelijk is hij dan ook fysiek moe geworden en kan hij daarna lekker slapen. Hardlopen is voor hem de ultieme uitlaatklep om uiteindelijk geestelijk te kunnen ontspannen.

Samen een weg vinden

De afgelopen jaren hebben wij er in ons huwelijk een weg in gevonden om de hooggevoeligheid te accepteren. Bij mij heeft dat - zeker in het begin - de nodige tijd gekost om goed te begrijpen hoe ik het beste om kan gaan met mijn man. Zeker nu mijn man ouder wordt, wordt het er voor hem niet makkelijker op. Mensen nemen het ons soms ronduit kwalijk als we ergens eerder weggaan of als we zelfs afspraken afzeggen.

Net zoals wij ermee hebben leren omgaan, signalen herkennen kunnen en het geaccepteerd hebben, hoop ik dat mensen om ons heen ook beter gaan (of willen gaan) begrijpen wat het betekent voor iemand om een HSP te zijn. Het lijkt vaak alsof mensen denken dat het onwil is van mijn man, maar dat is het zeker niet. Hij zou het soms graag anders willen maar zijn hoofd werkt eenvoudigweg niet mee.

De komende tijd staan er weer een flink aantal verjaardagen en andere afspraken op de agenda. Ik bid voor hem...