Afke's tiental - een rustgevend boek

“Maar Wiepkje had het druk. Ze goot een ketel kokend water uit in een tobbe, die in 't portaal stond, en deed er zoveel koud bij, als nodig was. Daarin werden nu de broeken van alle jongens te week gezet; - ook Jouke moest de zijne afstaan; - en meteen alle sokken en kousen. Met groene zeep werd eerst alles fris uitgewassen en daarna de broeken met zwarte verf afgeborsteld. Nu was alles schoon, maar - 't moest de volgende morgen weer droog zijn! De sokken werden in de oven gelegd, en de broekjes kwamen voor en boven en om de kachel te hangen. Gelukkig dat er genoeg turf was. Want de kachel moest nu de hele nacht doorbranden!”

Een prachtig fragment uit het boek 'Afke's tiental'.

Niet zolang geleden viel mijn oog op dit boek in de boekenkast van mijn zus. Ik had al weleens van het boek gehoord maar had het nog nooit gelezen. Het werd tijd vond ik. Een groot gezin heb ik altijd inspirerend gevonden!

Afke's tiental is een jeugdboek dat is geschreven door Nienke van Hichtum. De illustraties zijn gemaakt door Cornelis Jetses en Johan Herman Isings. Het boek werd voor het eerst uitgegeven als deel 2 van de 'Geïllustreerde Bibliotheek voor Jongens en Meisjes' bij uitgever J.B. Wolters in 1903. In 1906 werd deze hele boekenreeks overgenomen door de in kinderboeken gespecialiseerde uitgeverij P. Kluitman. Een jaar later verscheen de tweede druk. Pas toen werd het boek populair bij het grote publiek!

Afke's tiental is gebaseerd op het leven van Harmke Feenstra-Tuinstra uit het dorp Warga. Haar dochter was dienstmeisje bij Nienke van Hichtum. Het is het verhaal over een arm gezin met tien kleine kinderen, dat aan het einde van de 19e eeuw op het Friese platteland leefde. Door de zorgzaamheid van moeder Afke werd het een gelukkig gezin, waarin men veel voor elkaar over had. Vader Marten is regelmatig van huis maar als hij tijd heeft, besteedt ook hij tijd aan zijn gezin. Hij vertelt verhalen van vroeger en gaat er met het gezin op uit. 

Wat mij met name opviel - al gelijk aan het begin van het boek - was de huiselijkheid binnen het gezin. Iedereen (en vooral Afke) is gericht op elkaar, helpt elkaar en heeft veel voor elkaar over. Een van de kinderen koopt zelfs van al zijn spaarcenten een cadeautje voor Afke. Er wordt veel aan handwerk gedaan, men is zuinig op hetgeen men heeft en tevreden met kleine dingen. Kortom, een eenvoudig, rustig maar heerlijk boek boordevol wijze levenslessen die we ook vandaag de dag in onze drukke, jachtige maatschappij nog zouden kunnen toepassen.